
ولاشانValashan
وَلاشان یکی از روستاهای استان اصفهان در مرکز ایران است. جمعیت این روستا ۷۰۰۰ نفر (برآورد ۱۳۸۹خورشیدی) میباشد. ولاشان در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی مرکز شهر اصفهان واقع شدهاست. ولاشان یکی از محلهای نواحی اصفهان است که به سه محله لورک- گار نخود و ولاشان تقسیم میشود.
موقعیت جغرافیایی
روستای ولاشان در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی مرکز شهر اصفهان در دشتی مسطح بنا گردیده که با شیب ملایم یک در صدی نزدیک به زاینده رود منتهی میشود. این روستا با ارتفاع۱۶۰۴متر از سطح دریا وطول جغرافیائی ۵۱درجه و۳۲ دقیقه شرقی وعرض جغرافیائی ۳۲ درجه و۳۷ دقیقه شمالی، با تهران ۴۸ ثانیه اختلاف زمان دارد روستای ولاشان با۱/۱۲ کیلومتر مربع مساحت از، صحراولاشان، لورک، گارنخود، شکل گرفته که ازاین محله یا روستا در حال حاضر بیش از هفت هزار نفر جمعیت دارد و از غرب و جنوب غرب با دو شهر زازران و قهدریجان از توابع شهرستان فلاورجان همسایه است و به عنوان آخرین نقطه درجنوب شهرستان خمینیشهر محسوب بر اساس تقسیمات کشوری جز شهرستان خمینی شهر است.
کبوتر خانه ولاشان
در دوره صفویه در اصفهان در حدود ۳۰۰۰ برج کبوترخانه وجود داشته است. درتصاویر به جای مانده از کوه اتشگاه هرستان در دوران قاجار برجهای کبوترخانه به فاصله اندک ملاحظه میشود که اکنون اثری از آنها موجود نیست بنابراین در دوران صفوی شاید چیزی حدود ۱۸ میلیون لانه کبوتر با احتساب ظرفیت میانگین ۶۰۰۰ کبوتر برای هر کدام از برجها میتوان محاسبه کرد. برجهای کبوترخانه خمینی شهر که فعلاً وجود دارند بیش از ۲۵ عدد میباشند که عمدتاً در منطقه ولاشان وجود داشته وظرفیت آنها از هزار تا هزار و پانصد متفاوت است و از نظر مهندسی و معماری به عنوان شاهکار مهندسی سده میتوان در نظر گرفت. در گذشته در خمینی شهر مرسوم بوده که هر کس قصد داشت تشکیل زندگی بدهد موظف بود با اهالی روستا به صورت دسته جمعی سالی یکبرج کبوترخانه احداث نماید. فضولات حاوی مقادیر قابل توجهی نیتروژن شیمیایی و آلی و دارای اکسیدهای فسفر و پتاسیم کبوتران در مزارع کشاورزی ماربین بین کشاورزان خرید و فروش میشد. این فضولات باعث میشد تا بهترین محصولات کشاورزی از سیفی جات و سبزی جات گرفته تا خربزه و گلابی و به و سیب و حبوبات وگندم تولید شود. امروزه گویادر شهر تلوز فرانسه برجهای کبوتر خانه با طرح و مصالح متنوعی دیده میشود. ویژگی برج کبوترخانه در ولاشان شکل سازهای آن است که محیطی خنک در تابستان و گرم در زمستان را برای کبوترها ایجاد میکرد. ضخامت دیوارها به صورت مخروطی طراحی شده که در هنگام زلزله تا حد امکان مرکزش ثقل برج در تزار پایین تری قرار داشته و از حساسیت آن تا اندازهای کاسته شود وطراحی سازهای ان به گونهای است که حداکثر تعداد لانه و ظرفیت را برای کبوتروان به برج میدهد. وجود یک دیافراگم در میانه برج باعث میشود تا ایستایی برج نیز افزایش یابد. به علاوه همین امر و شکل مقاوم خارجی برج در مقابل نیروی باد باعث میشود تا در هنگام پرواز ناگهانی دستهای از کبوتران از فراز برج همزمان با مشاهده نزدیک شدن پرندگان شکاری به ان و ایجاد رزونانس (امواج تشدیدگر) ناشی از پرواز دسته جمعی تخریب نشده و مقاومت کافی در مقابل این امواج مخرب را داشته باشد. در گذشته کشاورزان ظرفی حاوی شیر در کنار برج قرار میدادند که در میان حاقههایی از آهک بود. هنگامی که مار به قصد خوردن شیر، پوست بدنش به آهک آغشته می شده که همین باعث مسمومیت و مرگ مار میگردید. برخی از برجهای کبوترخانه مثل برج دستگرد دارای نوار گچی به ساختمان برج یود نا مار نتواند از دیوار برج به داخل لانه کبوتران نفوذ کند. در درچه رسم بود که چون میدانستند مار عاشق خوردن ماست است، سفالهایی با دهانه باریک را از ماست پر میکردند و در کف برج دفن میکردند. پس از ورور مار به داخل برج، مار به داخل کوزه رفته و از ماست میخورد ولی در مراجعت دیگر قادر به خروج از کوزه نبود جون پس از حوردن ماست، بدن او افزایش حجم پیدا کرده و با این ترفند مار به تله افتاده و هلاک میشد.